CHSS Advice Line
No one should have to recover alone. We’re here to support you with our services, resources and health information.
Resources Hub
Download and order a range of resources to help you manage your condition.
Scotland’s Stories
Read the inspiring stories of the amazing people who are living life to the full with a long-term health condition.
Get free, confidential advice and support from our Advice Line practitioners. No question is too big or too small.
Advice Line
Every day people in Scotland are leaving hospital feeling scared and alone. But you can help us change this.
Fundraising Events
Join Scotland’s Fundraising Heroes by getting involved with one of our exciting events or challenges!
Visit our charity shops
Use our Store Finder to find your local shop or boutique and pop in to see us today.
You can make sure stroke survivors in Scotland like Tim get the support they need after returning home from hospital.
Donate
We are Scotland’s largest health charity working to help people with chest, heart and stroke conditions live life to the full.
Social Media – @chsscotland
Incredible impact
Find out about the incredible impact your support is having and the amazing things you’re helping to achieve.
Search our current job opportunities to find a new role that’s rewarding, exciting and allows you to make a real difference every day.
Work With Us
ਦਿਲ ਦੀ ਅਨਿਯਮਤ ਧੜਕਣ ਭਾਵ ਹਾਰਟ ਅਰਿਦਮੀਆ (ay-RITH-me-ah) ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਅਨਿਯਮਤ ਜਾਂ ਬੇਤਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਦਿਲ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ, ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਧੜਕਣ, ਜਾਂ “ਦਿਲ ਦਾ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਫੜਕਣਾ” (ਜਿੱਥੇ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ, ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਅਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧੜਕਦਾ ਹੈ)।
ਇਹ ਇਹਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਅਸਰ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਵੀ ਨਾ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗੜਬੜ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦਰਦ, ਬੇਅਰਾਮੀ, ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਅਤੇ/ਜਾਂ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਅਤੇ ਦਿਲ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸਧਾਰਨ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀ ਅਰਾਮ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਲ ਔਸਤਨ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ 60 ਤੋਂ 100 ਵਾਰ ਧੜਕਦਾ ਹੈ, (ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ)। ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਤਣਾਅ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਰ ਜਾਂ ਬੇਚੈਨੀ) ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 150-170 ਧੜਕਣਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ ਤਕ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਸਟੋਲਿਕ ਪੜਾਅ (ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਡਾਇਸਟੋਲਿਕ ਪੜਾਅ (ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨੂੰ ਧੱਕਦਾ ਹੈ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਆਮ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਲੇਟੇ ਹੋਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਖੜ੍ਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਥੋੜ੍ਹੀ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਖੂਨ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਅਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਵੱਧ ਦਰ (ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੜਕਣਾਂ) ਨੂੰ ਟੈਕੀਕਾਰਡੀਆ (tachycardia) (tacky-card-ee-ah) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ ਧੜਕ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਕੋਲ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਰਨ ਲਈ ਬਥੇਰਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਵਾਲਾ ਦਿਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਿਜਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਦਰ ਲਗਾਤਾਰ ਤੇਜ਼ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਵਹਾਅ ਅਤੇ ਖੂਨ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿਹਾਇਤ ਚਰਮ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਚੱਕਰ ਆਉਣ, ਸਿਰ ਚਕਰਾਉਣ, ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਖੂਨ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਲ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਤਿਕਿਰਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਦਿਲ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਗੜਬੜ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੇਚੈਨੀ ਜਾਂ ਡਰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਸਪਸ਼ਟ ਕਾਰਨ ਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ।
ਦਿਲ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਉੱਪਰ ਵਾਧੂ ਦਬਾਅ ਵੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਂਜਾਈਨਾ, ਹਾਰਟ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਟੈਕੀਕਾਰਡੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦੀ ਹੌਲੀ ਦਰ (60 ਬੀਟਸ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਘੱਟ) ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਡੀਕਾਰਡੀਆ (bradycardia) (bray-dee-car-dee-ah) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਕਰਕੇ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਸਿਕ ਸਾਈਨਸ ਸਿੰਡ੍ਰੋਮ (sick sinus syndrome) ਜਾਂ ਮਾਇਓਕਾਰਡਾਇਟਿਸ (myocarditis) ਵਰਗੀਆਂ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਰਕੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦੀ ਹੌਲੀ ਧੜਕਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆਉਣ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਥਕੇਵੇਂ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਅਤੇ ਉਲਝਣ ਜਾਂ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਿਲ ਦੀ ਹੌਲੀ ਧੜਕਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੂਡ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੇ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੋਚਣਾ ਔਖਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰੇਡੀਕਾਰਡੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਦਿਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਉਦੋਂ ਫੜਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼, ਜਾਂ ਘੱਟ ਨਿਯਮਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਫੜਫੜ, ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਧੜਕਣ, ਜਾਂ ਕੰਪਨ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਗਲੇ ਅਤੇ ਗਰਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦਿਲ ਦਾ ਫੜਕਣਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ – ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ – ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਹ ਨੁਕਸਾਨ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਗੜਬੜ ਹੈ। ਤਣਾਅ ਜਾਂ ਚਿੰਤਾ ਕਰਕੇ; ਕੈਫ਼ੀਨ ਅਤੇ ਖੰਡ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਉਤੇਜਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰਕੇ; ਜਾਂ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਫੜਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਡਰਾਉਣਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਫੜਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਤਕ ਇਹ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਉਦੋਂ ਤਕ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਫੜਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਿਹਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਦਿਲ ਦਾ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਫੜਕਣਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਫੜਕਣ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜ ਮਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ 999 ‘ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
This page was last updated on November 29, 2023 and is under regular review. If you feel anything is missing or incorrect, please contact [email protected] to provide feedback.